Fransız qırıcıları Rusiyanın “Su-35”-lərini “vurur”

Müəllif: Dmitri Roy

Rusiya müdafiə sənayesi bir anda “Su-35” qırıcıları üçün üç böyük sifarişi itirib. Əsas səbəb – onlara əvvəllər bir sıra Avropa ölkələrindən və İsraildən gətirilən aktiv fazalı massivli radarların (AFAR) və qabaqcıl avionika qurğularının quraşdırılmasının mümkün olmamasıdır.

Bu yanvar Rusiya silah ixracatçıları üçün “qara” olub. Bir anda üç ölkə – Misir, Əlcəzair və İndoneziya Rusiya təyyarə sənayesində ən son söz olan “Su-35” qırıcılarını almaqdan imtina edib. Rəsmi versiyaya görə, bu qərarın əsas səbəbi Rusiyaya qarşı sanksiyalar olsa da, bir müddət sonra məlum olub ki, söhbət təkcə bundan getmir.

Misir, Əlcəzair və İndoneziya Rusiya qırıcılarından imtina edib

Səbəb – ani qiymət artımı, lakin ən əsası rus qırıcılarının xarici həmkarlarından texniki geriləməsi ilə bağlı idi. Qahirədə “Su-35” və Fransanın “Rafale” qırıcısı arasında şərti döyüşlər – müqayisəli təlimlər keçirilib. Üstəlik, Rusiya qırıcıları hücumçu mövqeyində çıxış ediblər. Lakin “Rafale”, hava radarlarının köməyi ilə “Su-35”in elektronikasını asanlıqla sıradan çıxararaq, onları “vurub”.

Nəticədə Qahirə tamamilə məntiqlə qərara gəlib ki, Fransa aviasiya sənayesindən məhsul almaq daha yaxşıdır və İndoneziyada da oxşar səbəblərə görə həm “Rafale”, həm də Amerikanın “F-15 EX”ini almaq planlaşdırılır.

Rusiya qırıcıları fransız rəqiblərinə uduzublar 

Əlcəzairdə rus ixracatçıları üçün daha ehtiyatlı bir yola getməyə qərar veriblər: Rusiyanın xidmətdə olan “Su-30MKA”sını 4++ səviyyəsinə yüksəltmək. Bu, “Su-35” almaqdan 60% ucuz başa gələcək.

Bununla belə, Əlcəzairdə əlverişli təkliflər olduqda başqa ölkələrin istehsalı olan qırıcıların alına biləcəyini də gizlətmirlər. Ola bilər ki, bu, 2014-cü ildən aktiv mərhələli massivlə yeni radarlarla təchiz edilmiş Çin təyyarələri olacaq.

Rəsmi rusiyalı ekspertlər isə nikbin baxışlarını davam etdirirlər. Onlar deyirlər ki, dəhşətli heç nə baş verməyib, “Su-35” dünya bazarlarında “havaya qalxmayıb” – qoşunlara yenicə girməyə başlayan beşinci nəsil çoxməqsədli “Su-57” qırıcısı qabaqcadan planlaşdırıldığı müddətdən 15 il sonra havaya qalxacaq.

Bununla belə vəziyyət daha ciddidir – Rusiyanın müdafiə sektorunda yüksək texnologiyalı məhsulların idxalı əvəzləmə proqramı praktiki olaraq iflasa uğrayıb. Rus silahları isə müasir tələblərə cavab vermədiyi üçün idxalçılar üçün getdikcə daha az cəlbedici olur. Helikopterlər, tanklar və 400 hava hücumundan müdafiə tipli sistemləri hələ də hansısa şəkildə öz cəlbediciliyini saxlayır, lakin aviasiya, PUA-lar və yüksək dəqiqlikli sistemlər sahəsində dünya səviyyəsindən sürətli geriləmə müşahidə olunur.

Əgər “Bayraktar”lar Rusiya tanklarını vurursa, o tankları almağın nə mənası var?  

Daha ucuz bir dron onları asanlıqla sıradan çıxarırsa, niyə rus tanklarını və ya eyni “mərmiləri” alırsınız? Elmi və texnoloji tərəqqinin ən son tələblərinə uyğun təchiz edilmiş xarici həmkarları ilə əvvəlcədən döyüşməyə məhkumdurlarsa, nə üçün ən son model rus qırıcılarını almaq lazımdır?

Bütün bunlar Rusiyanı bir daha sancmaq üçün yazılmayıb. Ağlımda belə bir məqsəd yoxdur. Sadəcə başa düşməlisiniz ki, bu geriləmə Moskvanın xarici siyasətinə müvafiq məhdudiyyətlər qoyur. Sərt açıqlamalar və qılınc çalmaq bir şeydir. Hərbi çağırışlara cavab verməyin real imkanları isə tamam başqadır. Kreml növbəti dəfə kiməsə ultimatum irəli sürəndə onun həyata keçirilməsini hansı qüvvələrin təmin edəcəyini ciddi düşünməyə dəyər.