Bu da son: Berlin Moskva ilə ticarət və tərəfdaşlığı sona çatdırır

Rusiya Almaniyadan bir neçə mühüm siyasi və iqtisadi siqnal alıb. Alman siyasətçilər güvənə əsaslanan ortaqlıq siyasətinin sona çatması və Rusiya-Almaniya münasibətlərində “qara buludların toplanması” barədə danışırlar. Sahibkarlar Almaniyanın Rusiya iqtisadiyyatına yatırdığı investisiyanın və iki ölkə arasında ticarətin azaldığını qeyd edirlər.

Almaniyanın bu il Rusiyaya yatırdığı sərmayə daha çox aktivlərin təxliyəsinə bənzəyib. Rusiya-Almaniya Ticarət Palatasının sədri Mattias Şepp bildirib: “Mart-iyun aylarında Almaniya şirkətləri Rusiyadan ümumən 1,1 milyard avro vəsaiti geri çəkib. Bunu “Bundesbank”-dan Rusiya-Almaniya Ticarət Palatasının sərəncamına verilən son məlumatlar sübut edir. 2018 və 2019-cu illərdəki güclü böyümədən sonra alman biznesinin Rusiyadakı xalis birbaşa investisiyalarının həcmi kəskin şəkildə azalıb. Bununla birlikdə, 2020-ci ilin ilk yarısında ümumi investisiya təxminən 700 milyon avro artıb. Bir çox investisiya layihəsi təxirə salınıb və dondurulub. Koronavirusa qlobal təpki Rusiyaya investisiya yatıran investorlar arasında qeyri-müəyyənliyi artırır”.

Şippin sözlərinə görə, 2018 və 2019-cu illərdə xalis birbaşa investisiyaların həcmi müvafiq olaraq 3,8 milyard avro və 2,6 milyard avro təşkil edərək rekord həddə çatıb. “Bir çox şirkət  Rusiyada iş görmək üçün yaxşı ili üçün hazırlayıb, amma sonra koronavirus planları pozub. Bu ilin ikinci rübündə alman investisiyalarının səviyyəsi son 20 ildə ən aşağı səviyyədə olub. Mart-iyun dövrü koronavirusla mübarizə üçün məhdudlaşdırıcı tədbirlərin zirvəsi idi, bu da alman müəssisələrində tədarük və istehsalın kəsilməsinə səbəb olub”.

Eyni zamanda, Palata rəhbəri qeyd edib ki, ilin birinci yarısında Almaniya və Rusiyanın ticarət dövriyyəsi 24% azalaraq 22 milyard avro təşkil edib. “Beləliklə, Almaniya ilə ticarət baxımından Rusiya Şərqi Avropa ölkələri arasında Polşa, Çexiya və Macarıstandan sonra yalnız dördüncü olub”.

Qeyd edək ki, Rusiya-Almaniya Xarici Ticarət Palatası Rusiya Federasiyasındakı alman şirkətlərinin və Almaniya Federativ Respublikasındakı Rusiya şirkətlərinin maraqlarını təmsil edir. 900 üzv şirkəti olan Palata Rusiyadakı ən böyük xarici ticarət birliyidir. Hazırda Rusiya bazarında alman kapitalı olan 4.2 mindən çox şirkət təmsil olunur.

Almaniya ilə iqtisadi münasibətlərdə mövcud tənəzzül yalnız koronavirusla izah edilə bilmər. Ancaq alman siyasətçilərinin və diplomatlarının həyəcanverici açıqlamaları var: rus müxalifət lideri Aleksey Navalnının zəhərlənməsi də Almaniya ilə Rusiya arasındakı münasibətləri ən aşağı səviyyəyə endirib. Bunu Almaniyanın “Spiegel” nəşrinə verdiyi müsahibədə Münhen Təhlükəsizlik Konfransının sədri Volfqanq İşinqer bildirib.

“Bu, təəssüf ki, strateji tərəfdaşlıq ideyası da daxil olmaqla, sondur”. İşinger keçmiş rus kəşfiyyat zabiti, polkovnik Sergey Skripalın Böyük Britaniyada zəhərlənməsi, Berlində çeçen mühacirinin öldürülməsi və Almaniya Bundestaqına haker hücumu ilə Rusiya Federasiyasının nüfuzunun artıq zədələndiyini xatırladıb.

Yeri gəlmişkən, alman səlahiyyətlilər hücumda Rusiya dövlətinə bağlı hakerləri günahlandırır.

Avropanın Rusiya ilə konstruktiv qarşılıqlı fəaliyyətə ehtiyacı var, lakin bu münasibətlər üzərində buludlar toplaşır. Bunu Bazar ertəsi Almaniyanın xarici işlər naziri Heyko Maas Parisdə, Fransanın Avropa ölkələrindəki səfirləri qarşısında çıxış edərkən söyləyib. “Bir tərəfdən, Moskva ilə konstruktiv əlaqələrə ehtiyacımız var, çünki Rusiyasız və ya onunla Avropa daha təhlükəsiz olmayacaq”, – deyən Maas bu mövqenin “ağlabatan real Avropa siyasətinə” işarə etdiyini söyləyib.

“Digər tərəfdən, tamamilə açıq danışırıq: münasibətlərimiz üzərində qara buludlar toplaşıb”, – Almaniya Xarici İşlər Nazirliyinin rəhbəri deyib. – Sanksiya səbəblərində heç bir şey dəyişmədikcə bu davam edəcək”.

Maas Rusiyanın “Navalnı hadisəsinin aydınlaşdırılmasına kömək etmək üçün daha çox iş görməli olduğunu” da təkrarlayıb.

Xatırladaq ki, 2014-cü ildə Avropa İttifaqı Ukrayna hadisələri və Krımın Rusiyaya birləşməsi ilə əlaqədar Rusiya Federasiyasına qarşı sanksiyalar tətbiq edib və onları dəfələrlə genişləndirib. Vizasız rejim və yeni əsas əməkdaşlıq müqaviləsi ilə bağlı danışıqlar dayandırılıb, Rusiya Federasiyası rəsmiləri üçün Aİ ölkələrinə giriş qadağası tətbiq edilib və aktivləri dondurulub, ticarət, maliyyə və hərbi məhdudiyyətlər tətbiq olunub.

Hesablama Palatasının hazırkı sədri Aleksey Kudrin Rusiyaya qarşı sanksiyaların tətbiqindən bir neçə il sonra Rusiyaya xarici investisiyaların dəfələrlə azaldığını bildirib. 3 il əvvəl Nyu-Yorkda danışan Kudrin cəmi 8 il əvvəl xarici sərmayəçilərin birbaşa kapital qoyuluşlarının 70 milyard dollara çatdığını və 2017-ci ildə bundan 7 qat az olduğunu söyləyib.

Kudrinin sözlərinə görə, bu, anti-Rusiya sanksiyalarının tətbiqinin nəticəsidir.

Doğrudur, keçən il birbaşa xarici investisiyalar Rusiyaya qayıtmağa başlayıb. 2019-cu ildə Rusiyaya birbaşa xarici investisiyaların daxil olması bir il əvvəlki 8.8 milyard dollara qarşı 30 milyard dollardan çox olub. Xarici investisiyalar, həqiqətən, 2015-2017 səviyyəsinə qayıdıb. Bu, xüsusilə Avrasiya İnkişaf Bankının İnteqrasiya Araşdırmaları Mərkəzinin hesabatında qeyd olunur.

FBK Strateji Analiz İnstitutunun direktoru İqor Nikolayev bildirib: “Almaniyada Rusiyaya münasibət son zamanlar nəzərəçarpacaq dərəcədə dəyişib. Bu, xarici siyasət mövqeyində özünü göstərir. Gec-tez əhalinin və siyasətçilərin əhval-ruhiyyəsindəki dəyişikliklər Rusiyadakı investisiyaların azalması ilə nəticələnəcək”.