Türkiyə Yaxın Şərqi dəyişir: 3 ölkə ilə normallaşma
Türkiyə bu günlərdə niyə normallaşmaqda israrlıdır? Nə üçün BƏƏ, İsrail, Ermənistan və digərləri Türkiyə ilə normallaşmaya önəm verir? Bu suallara cavablarımı iki əsas başlıq altında ümumiləşdirə bilərəm.
Bunu “Sabah” qəzetinin yazarı Burhanəddin Duran qeyd edib.
“Birincisi, dəyişən regional və qlobal nizama görə aktorların siyasətlərini nəzərdən keçirmələridir. ABŞ-Çin rəqabətinin güclənməsi, Bayden rəhbərliyinin dəyişən Yaxın Şərq siyasəti, Rusiyanın yeni həmlələri və ətrafımızdakı bölgələrin aktorlarının da (İran-Körfəz və İsrail-Ərəb) normallaşma cəhdləri mövcud qeyri-müəyyənlik və risklə dolu dəyişikliyin əks olunmasıdır.
İkincisi, Türkiyə gərginlik və sərt gücdən istifadə edərək əldə etdiyi qazancları möhkəmləndirmək istəyir. Hər halda Ankaranın məqsədi bu vasitələrdən istifadə edərkən sülh və sabitliyi təmin etmək idi. Əslində, ritorik tənqidlərə baxmayaraq, heç bir ölkə buna qarşı kampaniya aparmayıb. Öz milli maraqlarını ədalət prinsipi əsasında müdafiə etdi. Gərginliyin ticarətə təsir etməsinə imkan vermədi. Ona görə də bugünkü normallaşmanı dünən axtarmaq mümkün deyildi, o zaman zəiflik olardı. Meydanda gücünü nümayiş etdirən Türkiyə indi Körfəzlə yeni səhifə aça bilər. Şərqi Aralıq dənizində qazma işləri aparan, Liviya böhranına qarışaraq balansı dəyişdirən və müqavilələr imzalayan Türkiyə indi Misirlə daha effektiv anlaşa, Azərbaycanın Qarabağdakı qələbəsinə töhfə verdikdən sonra Ermənistanla balanslaşdırılmış normallaşmaya imza ata bilər. Suriyada üç əməliyyat keçirən Türkiyə Yaxın Şərq masasında təsirli ola bilər”, – B.Duran bildirib.
O vurğulayıb ki, İsrailin Türkiyə ilə normallaşmaya ehtiyacı olmadığına dair arqument çox zəifdir:
“ABŞ və İranın nüvə razılaşmasına qayıtması regional tarazlıqları dəyişəcək. Təl-Əviv Ankara ilə normallaşmada sonuncu olmaq istəmir. Önümüzdəki aylarda hər normallaşma addımı digərini dəstəkləyəcək və əhəmiyyətli bir dəyişiklik prosesini gətirəcək”.
